In Nederland verscheen eind 2019 de publicatie ‘Voeding en Psychische gezondheid gedurende de levensloop’, een publicatie van de Universiteit van Maastricht, die een synthese vormt van de beschikbare wetenschappelijke kennis en een inventarisatie van de toepassingen in de praktijk. Vanuit deze synthese wordt ook een voorstel gevormd naar aanpassing van de richtlijnen m.b.t. voeding en psychische aandoeningen enerzijds en naar verder onderzoek anderzijds.
Diegenen die de volledige publicatie willen nalezen, raad ik aan om dat te doen via volgende link: https://www.ou.nl/documents/40554/694330/Kennissynthese_Voeding_en_Psychische_Gezondheid_2019.pdf/552a216e-4b55-f645-6e3e-e78c734e1d7c . Maar specifiek de link met voeding wil ik hierbij graag toelichten.
Allereerst is er het meeste onderzoek beschikbaar rond depressieve aandoeningen bij volwassenen en rond ADHD en ASS bij kinderen. Er is te weinig onderzoek beschikbaar voor concrete aanbevelingen, andere dan gezonde voeding dan, tijdens de zwangerschap of tijdens de adolescentie. Bovendien is er ook te weinig onderzoek beschikbaar rond andere dan de bovenvermelde psychische aandoeningen en gebeurde er vooral onderzoek rond omega-3 vetten, vitaminen, mineralen en gezonde of ongezonde voeding in het algemeen. Aangezien er voldoende onderzoek moet zijn dat ook eenduidig in dezelfde richting wijst voordat er aanbevelingen kunnen geformuleerd worden, is bijgevolg het aantal concrete aanbevelingen eerder beperkt. Wel zijn er al aanbevelingen beschikbaar voor voeding in combinatie met specifieke medicatie, maar gezien de specificiteit daarvan, wordt dat hier buiten beschouwing gelaten.
Prenatale voeding van
de moeder in relatie tot psychische aandoeningen op kinderleeftijd
Vaststellingen zijn dat een hogere
foliumzuurinname tijdens de zwangerschap lijkt samen te gaan met een lager risico op ASS. Ook het gebruik van multivitaminen tijdens de
zwangerschap hangt mogelijk samen met het minder
voorkomen van ASS op kinderleeftijd. Onderzoek is echter niet uitgebreid
genoeg om op basis hiervan specifieke richtlijnen te formuleren.
Als diëtiste wil ik hieraan toevoegen dat je niet zomaar mag uitgaan van het
principe ‘Baat het niet dan schaadt het niet’ wanneer je spreekt over suppletie
van vitaminen. Sommige vitaminen, de vetoplosbare, worden opgestapeld in ons
lichaam en bij een te hoge inname kan jij en zeker je ongeboren kind hiervan
nadeel ondervinden. Wil je graag een
supplement innemen, bespreek dit dan steeds met je arts. Foliumzuur heeft
tijdens de zwangerschap naast een voordeel voor de psychische gezondheid van je
kind, ook heel wat andere voordelen. De meeste zwangere dames starten dan ook
al, in overleg met de arts, met foliumzuursuppletie voor het begin van de
zwangerschap.
Voeding van het kind
Specifiek naar voeding in relatie tot ADHD, zijn er aanwijzingen dat een gezondere voeding mogelijk samen hangt met
een lagere kans op ADHD of lagere ADHD symptoomscores, maar het bewijs is
niet heel sterk. In tegenstelling tot wat vaak aangenomen wordt, is er wel
sterk bewijs dat er géén verband is
tussen suikerinname en ADHD symptomen. Verder is er slechts zeer zwak bewijs dat het few food dieet leidt tot minder ADHD
symptomen. Wel is er zeer sterk
bewijs dat omega-3 vetten een gunstig effect hebben op de ADHD-symptomen.
Rond voeding bij het kind en ASS wordt er weinig consistent bewijs gevonden en
rond voeding en depressieve neigingen bij het kind is er mogelijk een
associatie tussen ongezondere voeding en meer mentale problemen.
Als concreet advies geldt dat omega-3 suppletie bij kinderen met ADHD
zou moeten opgenomen worden in het behandeladvies van deze kinderen.
Als diëtiste wil ik hieraan toevoegen dat gezonde
voeding voor iedereen belangrijk is, los van het al dan niet bestaan van
een associatie met psychische aandoeningen. Dus, ook al is er geen verband
tussen het gebruik van suiker en ADHD symptomen, beperk toch best het
suikergebruik van je kind, want diverse aandoeningen zijn wel gekoppeld aan
gezonde of ongezonde voeding en draai of keer het zoals je wil, overmatig
gebruik van suiker kan moeilijk gezond genoemd worden… Dit geldt trouwens voor
alle kinderen, en niet alleen voor de kinderen met ADHD! Verder wordt suppletie
met omega-3 vetten aanbevolen bij kinderen met ADHD, maar wordt er nergens een
hoeveelheid vermeld. Gebruik dus zeker ook geen grote hoeveelheden zonder
overleg met je arts! Omega-3 vetzuren kan je trouwens ook perfect uit gezonde
voeding halen en deze vetten zijn voor iedereen belangrijk. Zeker nuttig om dit
ook eens te bespreken met je diëtist! Als laatste opmerking voeg ik graag toe
dat sommige kinderen inderdaad verlichting van hun klachten kunnen ondervinden
bij een specifiek dieet. Dit geldt echter voor enkelen en niet voor de grote
massa. Een dieet brengt echter soms ook stress met zich mee. Haalt je kind er
voordeel uit, dan is dat zeker nuttig, maar is er weinig of geen voordeel, laat
het dan achterwege en focus je op gewone gezonde voeding! Bovendien vertrek je
bij een kind best van een voedings- en klachtendagboek en ga je niet ineens van
start met een radicaal dieet, tenzij dit echt nodig is!
Voeding van de
adolescent
Er zijn aanwijzingen dat gezonde voeding bij adolescenten samengaat met
minder depressieve klachten, terwijl ongezonde voeding net samengaat met meer
depressieve klachten. Wanneer er echter gekeken wordt naar de specifieke
gezonde voedingsgroepen afzonderlijk, dan zijn deze resultaten niet consistent.
Rond angststoornissen en psychotische stoornissen is er een te beperkt aantal
studies om conclusies te trekken.
Op basis van de beschikbare informatie worden er dan ook geen behandeladviezen
geformuleerd m.b.t. voeding.
Als diëtiste wil ik hieraan toevoegen dat ook voor deze groep een gezonde voeding aan te bevelen is. Dat
deze gezonde voeding een impact zal hebben op het psychologisch lijden, dat zal
je me niet horen beweren, maar een ongezonde voeding kan andere gevolgen met
zich meebrengen, zoals overgewicht of een verminderde immuniteit, waarvan de
gevolgen bij personen met reeds psychologische problemen mogelijk nog eens zo
hard binnen komen…
Voeding van de volwassene
Er is matig tot sterk bewijs dat een gezond voedingspatroon samenhangt met een lager risico op depressieve klachten. Deze associatie kan niet gevonden worden wanneer het gaat over depressieve klachten rond de zwangerschap. Verder werd er zeer sterk bewijs gevonden dat omega-3 suppletie effectief kan zijn bij het verminderen van depressieve klachten bij het behandelen van volwassenen met een depressieve stoornis.
Rond angststoornissen en psychotische stoornissen is er te weinig onderzoek beschikbaar om duidelijke conclusies te trekken.
Voor volwassenen met depressieve stoornissen is er een advies geformuleerd om suppletie met omega-3 vetzuren toe te voegen aan de behandeling.
Als diëtiste verwijs ik hier naar mijn toevoeging bij kinderen: Voor alle volwassenen, zowel deze met als zonder depressieve klachten, is een gezonde voeding, die automatisch een voldoende grote hoeveelheid omega-3 vetten bevat, aangewezen. Een gezonde voeding biedt gezondheidsvoordelen voor iedereen, ongeacht een eventuele impact op psychische klachten.
Conclusie
Een gezonde voeding, die voldoende vitaminen, mineralen en omega-3 vetten bevat, is voor iedereen aan te bevelen. Deze gezonde voeding gaat mogelijk gepaard met minder klachten bij psychologische aandoeningen. Maar ongeacht een eventueel voordeel op gebied van psychologische klachten of niet, gezonde voeding zal op diverse andere vlakken een gezondheidsvoordeel bieden. Verder is er een specifieke aanbeveling om omega-3 vetten toe te voegen aan de behandeling van ADHD bij kinderen en van depressieve aandoeningen bij volwassenen.
