In Het Laatste Nieuws van 09/04/2019 lazen we het artikel ‘Te veel vlees en te weinig groente in Vlaamse kantinemaaltijden’. Kort samengevat gaat het artikel erover dat kantinemaaltijden, en daarbij werden zowel maaltijden in kantines van bedrijven, scholen en woonzorgcentra onder de loep genomen, te veel vlees en te weinig groenten bevatten. Bij de samenstelling van de maaltijden wordt dan vooral de commerciële kant van de zaak bekeken: men kijkt naar wat mensen lusten, bestellen en opeten en de evenwichtige samenstelling van de maaltijden is daarbij van ondergeschikt belang. Bij woonzorgcentra ligt gewoonlijk vast hoeveel gram groenten en vlees er in de maaltijd moet zitten, bij bedrijven en scholen is dat minder het geval.
1/3 van de onderzochte scholen serveert minder dan 100g groenten per dag, daar waar dat 100 tot 150g zou moeten zijn, in de veronderstelling dat de kinderen ook ’s avonds nog groenten eten. Slechts in ¼ van de woonzorgcentra wordt minstens 150g groenten opgeschept tijdens de enige groente-bevattende maaltijd van de dag, terwijl dat voor een gezonde volwassene minstens 300g zou moeten zijn. In bedrijfskantines is het minder erg als er slechts 150g groente geserveerd wordt, in de veronderstelling dat er ook tijdens de avondmaaltijd nog groente gegeten wordt.
Wat vlees betreft, wordt in bijna alle bedrijfskantines meer dan de geadviseerde 100g per dag geserveerd, in 1/3 van de gevallen zelfs meer dan 150g, maar ook het merendeel van de scholen serveert standaard meer dan 100g vlees.
Andere vaststellingen zijn dat er in kantines nog te vaak frieten aangeboden worden en gesuikerde desserts, en te weinig fruit. Daarnaast worden er ook regelmatig vegetarische alternatieven aangeboden, maar vaak is dat onder de vorm van vegetarische schnitzels of groenteburgers en gaat het niet meteen over gezonde vegetarische alternatieven.
Volgens Patrick Mullie is er ‘politieke moed’ nodig om richtlijnen op te leggen i.v.m. de samenstelling van kantinemaaltijden.
Wat is onze mening over dit artikel?
Wat in het artikel aangehaald wordt is zeker correct. En het gaat vaak niet alleen op voor de kantinemaaltijden die hier onderzocht werden, maar ook voor maaltijden die geserveerd worden in restaurants. Ga je uit eten, dan kies je vooral de eiwitcomponent van je maaltijd: vlees, vis of soms een vegetarisch alternatief. De groenten zijn vaak inbegrepen bij de eiwitcomponent of zelfs volledig afwezig. Kies je voor een visgerecht, dan mis je vaak groenten, bij vleesgerechten is vaak een klein marktslaatje inbegrepen. Voor de koolhydraatcomponent is er vaak de keuze uit frietjes en kroketjes, soms ook uit rijst of puree, maar gekookte aardappelen zijn vaak geen optie. In een kantine komen in verhouding frieten of kroketten en puree ook veel vaker aan bod dan gekookte aardappelen, vaak ook nog eens afgewisseld met gratinaardappelen, rösti’s, rijst en pastagerechten.
Als we dan kijken naar wat er op de borden over blijft bij het afruimen, stellen we tot onze ontzetting vaak vast dat het de groenten zijn die mee terug gaan naar de keuken en zelden het vlees. Ook van gekookte aardappelen zijn er vaak meer resten dan van de gefrituurde varianten. Vanuit commercieel oogpunt is het dan ook te begrijpen dat cateraars vooral de voedingscomponenten voorzien die gegeten worden en niet diegenen die bij het voedingsafval terechtkomen en op die manier nog eens voor extra kosten zorgen.
De vraag is voor een deel ook waarom de consument op die manier eet. Als ik in mijn omgeving mijn oor te luisteren leg, dan gaat men er vaak van uit dat de vleescomponent de duurste component van de maaltijd is, en dat die dus zeker op moet zijn om zo weinig mogelijk geld weg te gooien. Vaak gebeurt de keuze van het gerecht ook op basis van de eiwitcomponent en kunnen de groenten niet gekozen worden, met als risico dat deze minder in de smaak vallen.
Wat is dan de beste oplossing om afval te beperken en de consumenten tevreden te houden?
Wetenschappelijke studies die zich over deze vraag buigen heb ik niet meteen gevonden. Naar mijn persoonlijke mening is zo veel mogelijk keuze bieden aan de consument de beste oplossing, voor zo ver het aantal geserveerde maaltijden per dag dit toelaat. Naar kantines toe lijkt me dit zeker haalbaar: bied de keuze tussen vis, vlees of vegetarisch, 2 soorten warme groenten en een salad bar, 2 soorten aardappelen en een pasta, rijst of andere vorm van koolhydraten als alternatief. Laat de klanten zelf hun eten opscheppen. In geval van scholen: varieer in de volgorde van de klassen, zodat niet steeds dezelfde leerlingen de eerste of de laatste keuze hebben.
Op deze manier kan de klant zelf kiezen: meer of minder vis of vlees, meer of minder groente, meer of minder van een gezonde of minder gezonde koolhydraatcomponent.
Door een gevuld bord te geven aan de klant, zal de ene vinden dat hij te weinig vlees gekregen heeft, terwijl de andere liever meer groente had, zal de ene te veel gekregen hebben en op die manier voor voedingsafval zorgen, terwijl de andere best nog wat meer kon eten en zal niet iedereen alles even lekker vinden. Door de keuze te bieden aan de klant zullen de cateraars een nieuw evenwichtspunt vinden in de genuttigde voedingscomponenten, heeft de klant de keuze, dus zal hij meer tevreden zijn, en wordt wellicht ook de hoeveelheid voedingsresten beperkt. Persoonlijk verwacht ik dat een dergelijk beleid meer resultaat zal hebben dan opgelegde normen door de overheid, al zullen vooral die personen die gezond willen eten hier voordeel uit halen, en niet diegenen die een voorkeur hebben voor ongezonde voeding. De algemene gezondheid van de gemiddelde Vlaamse consument zal hierdoor dus niet vooruitgaan, de tevredenheid wellicht wel…
