In ‘The Lancet’ van 15/01/2020 verscheen het artikel ‘Prevalence of steatosis and fibrosis in young adults in the UK: a population-based study’ van Kushala W M Abeysekera et all (https://www.thelancet.com/journals/langas/article/PIIS2468-1253(19)30419-4/fulltext#) , waaruit blijkt dat door de toename van obesitas bij jonge mensen er een duidelijke toename is van NAFLD (non-alcoholic fatty liver disease) ofwel niet-alcoholische leververvetting. In dit artikel duiken we wat dieper in de publicatie.
Het betreft hier een studie uit Engeland, waarbij ruim 4000 personen geboren in 1991 en 1992 betrokken zijn. Er werd een onderscheid gemaakt tussen de personen met een verleden van alcoholmisbruik en personen die dat niet hadden. Op 17-jarige leeftijd had 2,5% van de deelnemers een matige tot ernstige leververvetting, op 24-jarige leeftijd was dit al toegenomen tot 20%. Bij 1 op de 40 was dit zelfs al uitgebreid tot leverfibrose. Het risico op leverfibrose is het grootst bij die groep die naast leververvetting ook een alcoholprobleem heeft.
Verder kon er zowel een verband aangetoond worden tussen obesitas en een verhoogd risico op leversteatose en tussen een verhoogde verhouding tussen tailleomtrek en lengte en een verhoogd risico op leversteatose. Tenslotte lopen mannen een iets hoger risico dan vrouwen.
Waarom vormt dit zo’n groot
probleem?
Het
probleem is vooral dat een grote groep van de personen uit deze leeftijdscategorie
die met leververvetting te maken heeft, onder
de radar blijft. Het zijn jonge personen waarvan bijgevolg ook aangenomen
wordt dat ze gezond zijn, en die niet vaak een arts raadplegen. Het grootste
deel van de personen met leververvetting zou in orde moeten zijn als ze hun eetpatroon aanpassen en voldoende bewegen.
Doordat ze niet opgemerkt worden en hier niet op gewezen worden, moet er dus
een algemene aanpak komen van obesitas in het algemeen, maar ook meer specifiek
bij jongeren, net als een aanpak van de cultuur rond alcoholgebruik. Wanneer
dit niet gebeurt, zal het logische gevolg zijn dat er een toename zal komen van
personen met vergevorderde leverziekten op relatief jonge leeftijd.
Wat is NAFLD nu precies?
Leversteatose is een ander woord voor leververvetting. Dat alcohol niet goed is
voor de lever, is algemeen bekend. Bij veel personen met leververvetting is de
oorzaak dan ook te vinden in (overmatig) alcoholgebruik. NAFLD is niet-alcoholische leververvetting, ofwel een vorm van
leversteatose die niet gelinkt is aan alcoholgebruik.
De lever heeft veel verschillende functies, waaronder de productie van gal, deel uitmaken van het koolhydraatmetabolisme, eiwitmetabolisme en vetmetabolisme, verschillende functies m.b.t. vitaminen en mineralen, ontgifting van het lichaam en ondersteuning van het immuunsysteem. Logisch dus, dat er heel wat fout kan gaan in ons lichaam wanneer de lever niet naar behoren werkt en dit dus ten allen tijde moet vermeden worden. Alcohol is, vaak heel lekker maar, vergif voor ons lichaam. De lever heeft dus veel werk wanneer er veel alcohol gebruikt wordt, wat het risico vergroot dat er iets fout kan gaan. Ook wanneer er ongezonde voeding gebruikt wordt, dan kan er al wel eens iets fout gaan in het vetmetabolisme, waardoor er meer vet opgeslagen wordt in de lever dan de bedoeling is, waardoor leververvetting ontstaat.
Leverfibrose is verlittekening van de lever. Mogelijke oorzaken hiervoorkunnen zijn leververvetting, maar ook chronische hepatitis. In een vroeg stadium is leverfibrose nog omkeerbaar, maar wanneer dit te ver vordert, verandert de leverfibrose naar een levercirrose die niet meer omkeerbaar is. Wanneer de oorzaak van de levercirrose weggenomen wordt, kan verder verlies van leverweefsel vertraagd, of in het beste geval stopgezet worden, maar het verloren weefsel kan niet terug hersteld worden. Wanneer er sprake is van levercirrose, dan is er meestel ook al sprake van complicaties die in de mate van het mogelijke ook moeten behandeld worden. De behandeling van deze complicaties zal gedeeltelijk samengaan met voedingsaanpassingen, maar aangezien dit afhankelijk is van welke complicaties er juist optreden, zou dit ons hier te ver leiden. Conclusie is wel dat leverfibrose en zeker levercirrose ten allen tijde moet vermeden worden.
Leververvetting kan veroorzaakt worden door:
- Overgewicht en obesitas
- Diabetes mellitus type 2 (suikerziekte)
- Metabool syndroom
- Chronisch alcoholgebruik
- Ondervoeding (tekort aan koolhydraten, vetten, eiwitten, vitaminen en/of mineralen)
- Gebruik van sommige medicijnen
- Een complicatie bij chronische darmontstekingen, zoals bij de ziekte ven Crohn en colitis ulcerosa
Een belangrijk deel van deze mogelijke oorzaken kan aangepakt worden door een gezonde
levensstijl aan te nemen met gezonde voeding en voldoende beweging. Gezonde
voeding en voldoende beweging werkt zowel preventief als curatief bij
leververvetting.
Tenzij je dit specifiek laat onderzoeken, weet je gewoonlijk niet dat je last
hebt van leververvetting, aangezien dit meestal geen klachten geeft. Soms kan
er sprake zijn van vage pijn rechtsboven in de buik en vermoeidheid. Heel soms
is er ook last van geelzucht.
Wanneer er ook hepatitis is, zijn er verschillende klachten mogelijk, waaronder
chronische vermoeidheid, algemeen ziek gevoel en jeuk. Maar hepatitis is
meestal ook aanleiding tot het vormen van littekenweefsel, waardoor er dan
sprake is van leverfibrose en niet alleen meer van leververvetting.
Conclusie
Overgewicht onder controle houden heeft vele voordelen en het risico op
leververvetting drastisch inperken is er daar één van. Kies ter preventie dus
voor een gezonde levensstijl met voldoende
beweging en gezonde voeding.
Werd er ondertussen toch al
leververvetting vastgesteld? Dan volgen hieronder enkele tips:
- Eet gezond en gevarieerd
- Zorg voor een gezond lichaamsgewicht: tracht gewicht te verliezen bij overgewicht en tracht gewicht aan te komen bij ondergewicht
- Drink geen alcohol of beperk uw alcoholgebruik drastisch
- Zorg voor voldoende lichaamsbeweging
- Tracht de oorzaak van de leververvetting weg te nemen of onder controle te houden
- Respecteer al deze tips, ook de tips die in uw geval niet de oorzaak van de leververvetting vormen
Lukt het niet om deze tips zelfstandig op te volgen, bespreek dit dan en vraag begeleiding aan je arts of diëtist.
