Bron: Physical activity, diet and other behavioural interventions for improving cognition and school achievement in children and adolescents with obesity or overweight. Martin A. et all, Cochrane Database of Systematic Reviews. 2018
De publicatie waarover het hier gaat, is een wetenschappelijke studie, met name een review van 18 interventiestudies over jongeren tussen 4 en 18 jaar met overgewicht of obesitas.
De context waarbinnen het onderzoek gevoerd werd is dat jongeren met overgewicht en obesitas vaker tekorten vertonen op schoolprestaties en op cognitief vlak. (Cognitieve vaardigheden hebben te maken met de mate waarin je in staat bent om kennis en informatie op te nemen en te verwerken.) Daarnaast zijn deze jongeren met overgewicht vaak impulsiever, minder oplettend, intellectueel minder flexibel en kunnen ze hun gedachten, gevoelens en gedrag minder goed reguleren dan jongeren zonder overgewicht. Dit zijn elementen die later ook een negatieve invloed kunnen hebben op hun beroepsleven. Bovendien zijn er hoe langer hoe meer jongeren met overgewicht en obesitas. Deze stijgende tendens suggereert dat er ook een stijging zal zijn van het aantal jongeren met schooltekorten en cognitieve tekorten.
Binnen de zoektocht naar manieren om de cognitieve vaardigheden en schoolprestaties van jongeren te verbeteren, wordt in deze review onderzocht dat dit al dan niet bereikt kan worden door middel van leefstijlinterventies bij jongeren met overgewicht en obesitas. De verschillende deelstudies pakten dit elk op hun eigen manier aan. Soms werd er alleen aandacht besteed aan fysieke activiteit, soms werden er alleen voedingsinterventies gedaan, waarbij de toegang tot gezonde maaltijden en/of snacks gemakkelijker gemaakt werd, en soms werd zowel fysieke activiteit als gezonde leefgewoonten gepromoot, door middel van folders, affiches en lespakketten, waarbij soms ook de ouders betrokken werden. Naast de inhoudelijke focus, verschilden de deelstudies onderling ook wat de doelgroep betreft. Zowel kleuters, lagere school kinderen en studenten uit het middelbaar onderwijs werden opgevolgd.
De richtlijnen voor de behandeling en de preventie van overgewicht en obesitas bij jongeren legt de focus op een combinatie van energiebeperking, verhoging van de fysieke activiteit, vermindering van het sedentair gedrag en het aanleren van gedragstechnieken. Deze leefstijlinterventies hebben in het verleden al aangetoond dat ze een positieve invloed hebben op de gezondheid. Het doel was dus om na te gaan of deze aanpassingen ook de schoolprestaties en cognitieve vaardigheden op een positieve manier zouden beïnvloeden.
De resultaten van het onderzoek zijn positief, al is bijkomend onderzoek nodig.
De interventies met de focus op het verhogen van de fysieke activiteit hebben met een verschil van 5 punten op 100 een duidelijke positieve invloed in het voordeel van de fysiek meer actieve groep, wat betreft cognitieve vaardigheden. Ondanks dit positieve effect, waren er echter geen duidelijke verbeteringen merkbaar wat prestaties voor wiskunde, lezen en remmingscontrole betreft.
Dezelfde resultaten zijn er bij die interventies die zich richtten op de combinatie van fysieke activiteit en educatie over gezonde leefgewoonten.
De interventies die zich richtten op een eenvoudigere toegang tot gezonde voeding hadden wel een beperkte verbetering van de schoolprestaties als resultaat binnen de groep van de jongeren met obesitas. Binnen de groep van de jongeren met overgewicht, kon geen duidelijke verbetering vastgesteld worden. Aangezien er een groot percentage uitval was binnen deze laatste groep van interventies, is de kwaliteit van deze studies eerder laag en zijn vooral binnen deze groep bijkomende studies nodig om de resultaten te bevestigen.
Besluit
Zowel fysieke activiteit als de combinatie van fysieke activiteit met educatie over gezonde leefgewoonten hebben een positieve invloed op de cognitieve vaardigheden van jongeren met overgewicht en obesitas, maar niet op hun schoolprestaties.
Voedingsinterventies kunnen bij obese jongeren de schoolprestaties verbeteren, maar dit verschil werd niet gezien bij jongeren met overgewicht. Op dit gebied is bijkomend onderzoek nodig.
Wel is het zo dat zowel fysieke activiteit, educatie over gezonde leefgewoonten en voedingsinterventies, met inbegrip van energiebeperking, een duidelijk gezondheidsvoordeel bieden aan jongeren met overgewicht en aan jongeren met obesitas. Het geheel van deze bijkomende verbeteringen zijn dus een extra motivatie om positieve leefstijlveranderingen te promoten binnen deze groep.
