Bron: Exercise Lowers Treshold and Increases Severity, but Wheat-Dependent, Exercise-Indused Anaphylaxis Can Be Elicited at Rest, Christensen et al, J Allergy Clin Immunol Pract, March/april 2018.
Wat is een anafylaxie?
Een anafylaxie duidt op een zeer ernstige allergische reactie, waarbij meerdere organen of de luchtwegen betrokken zijn. Deze reactie kan zo ernstig zijn dat ze de dood tot gevolg heeft. Mogelijke reacties kunnen zijn:
- Een moeilijke of piepende ademhaling,
- Zwelling van tong of keel,
- Moeilijk kunnen slikken of praten,
- Aanhoudend hoesten,
- Bewustzijnsverlies
- Buikpijn en/of braken
- Bleek en slap worden (bij kinderen)
Bij zo’n ernstige reactie is noodmedicatie (Epipen® of Jext®) noodzakelijk en moeten de hulpdiensten verwittigd worden.
Wat wisten we al over tarwe-afhankelijke inspanningsgeïnduceerde anafylaxie (WDEIA)?
WDEIA is een zeldzame maar zeer ernstige allergische reactie op tarwe. De meeste patiënten die last hebben van deze allergische reactie reageren op omega-5 gliadine en dit is één van de eiwitten waaruit gluten bestaan, dus deze patiënten kunnen ook reageren op andere glutenbevattende granen zoals rogge en gerst.
Het gaat hier echter niet over een gewone allergische reactie, maar over een inspanningsgeïnduceerde reactie. Dit wil zeggen dat er naast het eten van tarwe ook een cofactor nodig is om de reactie uit te lokken. De eerst gekende en tegelijk ook de meest voorkomende cofactor om de reactie uit te lokken is een inspanning. Met andere woorden, wanneer er tarwe gegeten wordt, bv. een bord pasta, en vervolgens doet men een lichamelijke inspanning, bv. gaan joggen, dan kan er bij personen die lijden aan WDEIA een anafylactische reactie uitgelokt worden. Deze anafylaxie doet zich dan gewoonlijk tijdens of kort na de lichamelijke inspanning voor. De naam ‘tarwe-afhankelijke inspanningsgeïnduceerde anafylaxie’ werd gekozen omdat oorspronkelijk een lichamelijke inspanning de enige gekende cofactor was om de anafylaxie uit te lokken. Dit wil zeggen dat er ondertussen meer mogelijke cofactoren gekend zijn. De meest voorkomende andere cofactoren zijn aspirine, alcohol en infectie, maar ook een verschil in lichaamstemperatuur (of grote verschillen in omgevingstemperatuur), hormonale schommelingen en sommige andere medicamenten kunnen de reactie mee uitlokken of verzwaren.
De hoeveelheid tarwe of gluten die nodig is om een reactie uit te lokken verschilt van persoon tot persoon. Ook dit gegeven is afwijkend van een traditionele allergie, waarbij doorgaans reeds vanaf een kleine hoeveelheid een reactie kan uitgelokt worden.
Wat weten we na dit onderzoek meer over WDEIA?
Dit onderzoek heeft aangetoond dat de aanwezigheid van een cofactor niet noodzakelijk is voor het optreden van een allergische reactie, maar dat er bij een groot aantal van de patiënten ook sprake kan zijn van een dosisafhankelijke gewone allergie voor tarwe of gluten in rust. Wel is het zo dat er bij deze vorm van allergie in aanwezigheid van een cofactor sneller (dus na het eten van een kleinere hoeveelheid tarwe of gluten) een reactie kan optreden en dat de reactie die optreedt in combinatie met de aanwezigheid van een cofactor doorgaans ernstiger is dan de reactie die optreedt in rust en zonder de aanwezigheid van cofactoren.
Aan dit onderzoek namen 71 patiënten deel waarbij WDEIA vastgesteld werd, bij 48 van hen (66%) kon in klinische omstandigheden in de aanwezigheid van een cofactor een allergische reactie uitgelokt worden. Bij 26 ervan (37%) kon ook zonder de aanwezigheid van een cofactor in klinische omstandigheden een reactie uitgelokt worden. De hoeveelheid gluten die toegediend werd, werd cumulatief toegediend, telkens met een interval van 60 minuten, waarbij de eerste dosis 8 g gluten bevatte, de volgende 16 g, dan 24 g en tenslotte 32 g, zodat in totaal, na deze 4 dosissen er 80 g gluten toegediend werd. 37% van de deelnemers reageerde in rust, de meesten onder hen na een dosis van 48 g gluten. Diegenen die niet reageerden in rust, hadden dus nog geen reactie na in totaal 80 g gluten. In de wetenschap dat tarwebloem voor 8-12% uit gluten bestaat, en dus 80 g gluten overeenkomt met +/- 800 g tarwebloem ofwel +/- 55 sneden brood, hoeven de meesten onder ons, waarbij WDEIA vastgesteld werd, niet meteen te panikeren. De dosissen waarop gereageerd wordt zijn hoger dan standaard porties in de voeding, dus wellicht blijft een cofactor noodzakelijk om in de praktijk een ernstige reactie uit te lokken.
Conclusie
WDEIA is een ernstige allergische reactie op tarwe/gluten die meestal voorkomt in aanwezigheid van een cofactor. De meest voorkomende cofactor is lichamelijke inspanning. Er is nu vastgesteld onder klinische omstandigheden dat er ook een reactie in rust mogelijk is, zonder de aanwezigheid van cofactoren. De dosis waarop gereageerd wordt in rust is doorgaans zeer hoog, waardoor het in de praktijk nog steeds onwaarschijnlijk is dat er zich in rust een allergische reactie zal voordoen.
