Tijdens de zoektocht naar een nieuw artikel i.v.m. voedselallergieën kwam ik een fact sheet tegen van de diëtistenvereniging van het Verenigd Koninkrijk met daarin richtlijnen om om te gaan met voedselallergie. De grote lijnen zijn dezelfde als deze zoals ze ook bij ons toegepast worden, dus misschien geen slecht idee om ze ook hier even op te lijsten.
- Leer voedingsetiketten lezen
Voorverpakte voedingsmiddelen moeten een ingrediëntenlijst bevatten. Hierop moeten de 14 meest voorkomende allergenen (glutenbevattende granen, schaaldieren, schelpdieren, vis, melk, eieren, soja, lupine, selderij, sesam, pinda, noten en sulfieten) ook duidelijk vermeld worden. Dit kan gebeuren door ze vet te drukken, te onderlijnen, of ze afzonderlijk op te lijsten.
Bij niet verpakte voeding, zoals op restaurant of in delicatessenzaken, moet deze informatie op z’n minst mondeling vermeld worden wanneer men dit navraagt.
Vaak vermelden etiketten ook ‘kan sporen bevatten van’. Voor deze vermeldingen bestaat er geen duidelijke wetgeving. Het is dus afhankelijk van de ernst van de reacties of je deze voedingsmiddelen moet vermijden en in welke omstandigheden. Het is best om dit onderwerp te bespreken met je arts of diëtist. - Denk in nutriënten
Het is niet verstandig om volledige voedingsgroepen te schrappen uit je voeding, zoals melkproducten of granen. Tracht de voedingsmiddelen die je niet kan verdragen steeds gepast te vervangen door gelijkaardige voedingsmiddelen die je wel verdraagt. Zo kan je koemelk vervangen door calciumverrijkte sojadrink of een andere calciumverrijkte plantaardige drank, en tarwe vervangen door tarwevrije pasta of tarwevrij brood. Ook als je bepaalde voedingsmiddelen moet schrappen, is het nog steeds belangrijk om te zorgen voor een volwaardige voeding. - Gebruik ‘vrij van’ producten
De producten die een ‘vrij van’ label vermelden, bevatten dat voedingsmiddel niet. Pasta op basis van maïs zal een label ‘vrij van tarwe’ of ‘vrij van gluten’ kunnen bevatten. Het is wel het beste om ook voor deze voedingsmiddelen het etiket grondig na te lezen, zodat je zeker weet dat het product ook geen andere ingrediënten bevat die je niet verdraagt. - Ontwikkel je kookvaardigheden
De meeste recepten kan je aanpassen aan je voedselallergie en bereiden met alternatieve voedingsmiddelen. Kant en klaar zullen deze gerechten wellicht niet in de winkelrekken liggen, dus het vraagt wel wat inspanning en creativiteit om zulke gerechten zelf te ontwikkelen. Er zijn de laatste jaren echter hoe langer hoe meer aangepaste recepten te vinden op het internet en in gespecialiseerde kookboeken, waar je wat inspiratie kan opdoen. - Plan vooruit
Zijn er speciale gelegenheden? Een verjaardagsfeestje, een huwelijk, een uitstap of gewoon eens uit eten gaan? Zorg er dan voor dat de kok van dienst op de hoogte is van je dieetvereisten. Wees niet bang om vragen te stellen over welke voeding er zal geserveerd worden en hoe deze zal bereid worden. Zorg er ook voor dat je steeds wat toegelaten snacks bij je hebt, zodat jij of je kind toch iets kan eten, wanneer er geen geschikte voeding beschikbaar is. - Ken je dieet
Zorg ervoor dat je weet welke producten je mag eten en welke je moet vermijden. Ook binnen de dieetproducten zijn er soms voedingsmiddelen die op het eerste zicht OK zijn, maar die uiteindelijk toch vermeden moeten worden. Zorg er voor dat ook de mensen uit jou omgeving hiervan op de hoogte zijn, zeker als het gaat over kinderen met een allergie.
Zo bestaat er bv. glutenvrij zetmeel op basis van tarwe, waaruit de gluten verwijderd zijn. Deze producten zijn geschikt voor personen met coeliakie, maar moeten vermeden worden door personen met een tarweallergie. Tarwe bevat immers meer eiwitten dan alleen gluten en dergelijke producten bevatten wel de andere tarwe-eiwitten, waarop iemand met een tarweallergie kan reageren.
Daarnaast zijn er ook heel wat lactosevrije melkproducten op de markt. Lactose is een melksuiker, die in deze producten reeds voorverteerd is, waardoor deze melkproducten geschikt zijn voor personen met een lactose-intolerantie. Deze producten bevatten wel gewoon melkeiwitten, dus ze zijn niet geschikt voor personen met een koemelkeiwitallergie. - Wees je bewust van ingrediënten die gebruikt worden in buitenlandse keukens
Ga je op vakantie naar een verre bestemming, check dan vooraf de voedingsgewoonten. Ga je hier uit eten in een restaurant met buitenlandse voedingsgewoonten, bekijk dan vooraf online de kaart even en doe ook in het restaurant zelf navraag naar de ingrediënten van bepaalde gerechten.
Zo bevatten Indische, Thaise en Chinese maaltijden vaak noten en Aziatische en Afrikaanse gerechten bevatten vaak sesam. - Weet hoe strikt je verboden voeding moet vermijden
Bij een allergie kunnen kleine hoeveelheden al ernstige reacties veroorzaken, maar soms zijn de reacties iets gematigder of lokken sporen van bepaalde voedingsmiddelen nog geen ernstige klachten uit. Dit is vaak verschillend van de ene tot de andere persoon en afhankelijk van het soort voedingsmiddel of de component van het voedingsmiddel waarop je reageert.
Hierboven werd reeds aangehaald dat er geen concrete wetgeving bestaat rond sporen. Soms wordt ‘kan mogelijk sporen bevatten van’ gebruikt op een voedingsmiddel waarvan de kans zeer reëel is dat het effectief sporen bevat, maar vaak wordt dit ook vermeld uit veiligheidsoverwegingen van de producent, terwijl de kans dat er sporen aanwezig zijn quasi nihil is. Afhankelijk van jou specifieke situatie zal je hierover ander advies krijgen. Wanneer je echter heftige reacties krijgt op minimale hoeveelheden en al regelmatig noodmedicatie moest gebruiken, dan zijn sporen sowieso te vermijden indien je geen noodmedicatie op zak hebt (wat normaal gezien nooit mag gebeuren) of wanneer je je in onherbergzame gebieden bevindt, waar je moeilijk bereikbaar bent voor een ziekenwagen.
Maar ook los van voedingsmiddelen die van bij de leverancier bepaalde ingrediënten of sporen ervan bevatten, moet je in alle situaties voorzichtig zijn voor sporen. Het gemengd gebruiken van een BBQ, toaster, mes of botervlootje, kan contaminatie veroorzaken. Maar ook self service restaurants of salad bars kunnen gecontamineerd zijn: lepels kunnen mogelijk gebruikt worden voor verschillende gerechten, of er kan wat van het ene gerecht op het andere gemorst worden… Afhankelijk van de aard van je reactie, zijn dit dus omstandigheden die moeten vermeden worden. - Denk aan je medicatie
Zorg ervoor dat je steeds je medicatie bij je draagt. Zorg er ook voor dat je familie, vrienden, collega’s en iedereen met wie je frequent in contact komt, weet waar ze je noodmedicatie kunnen vinden, hoe ze een adrenaline auto-injector moeten gebruiken en wat ze in geval van nood precies moeten doen en in welke volgorde. - Spreek met een diëtist
Als je onzeker bent over welke voeding je wel of niet kan gebruiken en in welke omstandigheden, maak dan een afspraak met een diëtist. De voedingsadviezen worden dan aangepast aan jou specifieke situatie en er wordt voor gezorgd dat je voeding volwaardig en zo uitgebreid mogelijk is.
Lees je dit artikel als kok of omdat je allergische personen uitgenodigd hebt op een feestje, wees je er dan van bewust dat reacties sterk kunnen verschillen tussen personen onderling. Doe dus steeds navraag bij de persoon in kwestie, m.b.t. de ingrediënten die je wil gebruiken, of ga uit van de striktst mogelijke vorm van het dieet. Doe eventueel navraag naar voedingsmiddelen die gebruikt kunnen worden ter vervanging van de geplande ingrediënten. Wees niet beschaamd om vragen te stellen indien je ergens over twijfelt. Alleen op die manier kan je reacties vermijden en er voor zorgen dat het etentje aangenaam is voor iedereen.
