Dit artikel werd grotendeels overgenomen van de blog van de allergiediëtisten dd 26/07/2021, aangezien het zeer goed weergeeft hoe het zit (https://www.allergiedietisten.com/blog/hoe-snel-krijg-je-last-van-fodmaps/).
Maar eerst nog eens kort: wat zijn FODMAP’s ook al weer?
FODMAP’s zijn Fermenteerbare Oligo-, Di-, Monosacchariden en Polyolen. Het zijn met andere woorden suikers uit de voeding die intolerantieklachten kunnen geven, onder de vorm van darmklachten. Buikpijn, diarree of net constipatie, winderigheid en krampen zijn de meest voorkomende klachten. De suikers waar het over gaat zijn lactose (melksuiker), fructose (fruitsuiker), sorbitol (bv. in braambessen), mannitol (bv. in bloemkool), galactanen (bv. in peulvruchten) en fructanen (bv. in tarwe, ui en dadels).
Tijdens het FODMAP-dieet worden de FODMAP’s in eerste instantie gedurende enkele weken vermeden, om ze vervolgens opnieuw te introduceren in de voeding, om op die manier te bepalen of de betreffende FODMAP al dan niet verdragen wordt en welke portie ervan kan gegeten worden. Wanneer mensen een laag FODMAP-dieet moeten volgen om te achterhalen welke voedingsmiddelen hun klachten triggeren, stellen ze het vaakst de volgende vragen:
‘Hoe (snel) weet ik of ik die FODMAP verdraag? Hoe snel sturen FODMAP’s me naar toilet? ‘hoe snel krijg ik klachten en ben ik dan ook zeker?’
Een eensluidend antwoord is daar niet voor, maar laat ons eens bekijken wat FODMAP’s zijn en hoe ze symptomen van PDS kunnen veroorzaken via wat basis darmfysiologie.
Op twee manieren kunnen ze die PDS-symptomen uitlokken:
- De eerste is via ‘osmotische’ aantrekking van water.
De bekleding van je darm is doorlaatbaar voor water en FODMAP’s kunnen de hoeveelheid water in de darm doen toenemen, wat kan leiden tot diarree. - De tweede manier is ‘fermentatie’.
Omdat FODMAP’s niet of onvolledig verteren, vinden ze gemakkelijk hun weg naar de dikke darm. Hier ontmoeten ze bacteriën, die zich voeden met de suikers en gas vrijgeven. Dit gas kan symptomen veroorzaken zoals een opgeblazen gevoel, krampen en buikpijn. Mensen met PDS hebben een verhoogde darmgevoeligheid, dus zelfs een kleine hoeveelheid gas kan al veel ongemak veroorzaken.
Het verteringsproces
Er zijn normale tijdsperiodes die voedsel nodig heeft om door de verschillende segmenten van je maag-darmkanaal te bewegen, en dit kan ons helpen begrijpen hoe snel FODMAP’s klachten veroorzaken.
Voedsel komt onmiddellijk na het eten in je maag, maar dat is niet waar FODMAP-reacties optreden.
Zodra het voedsel de maag binnenkomt, kan het 6-8 uur duren voordat het de hele weg door de maag en de dunne darm heeft afgelegd.
Het is in de dunne darm dat verschillende enzymen grote moleculen in voedsel afbreken in kleinere moleculen voor absorptie.
Onverteerd voedsel vindt zijn weg naar de dikke darm, waar het niet alleen een enorme kolonie bacteriën ontmoet, maar ook wordt opgeslagen om te worden uitgescheiden.
In de dikke darm kan het voedsel er ongeveer 36 uur over doen om deze volledig te doorlopen.
Afhankelijk van het individu kan het hele verteringsproces zelfs tot 2-5 dagen duren.
Hoe snel geven die FODMAP’s nu klachten?
Hoe snel FODMAP’s invloed op je hebben, hangt af van het mechanisme dat geactiveerd wordt om je symptomen te activeren.
Het klassieke mechanisme is het vrijkomen van gas via fermentatie, en dit kan tussen de 2 en 8 uur duren voordat de symptomen optreden. 2 uur is niet typisch en treedt meestal op als je voeding te veel FODMAP’s bevat. Een goede schatting voor de typische periode zou 4-5 uur zijn.
Sommige patiënten klagen dat ze onmiddellijk na het eten naar het toilet moeten. Het is onwaarschijnlijk dat FODMAP’s dit veroorzaken door fermentatie.
Dat komt omdat het bij gezonde mensen gemiddeld 12 tot 48 uur duurt voordat voedsel zich van de mond naar de anus (het laatste deel van de darm) verplaatst.
Dit betekent dat er iets anders dan gisting in het spel is als je onmiddellijk na het eten je darmen moet legen. De meest waarschijnlijke verklaring hiervoor is een versnelde gastrocolische reflex (GCR), die vaak voorkomt bij PDS. Normaal gesproken, als je voedsel eet, worden hormonen zoals cholecystokinine en secretine uitgescheiden door het maag-darmstelsel. Er worden ook zenuwsignalen gegenereerd als gevolg van het uitrekken van de maag. Dit alles vertelt het voedsel in je darmen om “een beetje op te schuiven” zodat het binnenkomende voedsel kan worden opgevangen. Dit is de reden waarom we vaak ontlasting hebben na een maaltijd en niet willekeurig.
Mensen met PDS kunnen een versnelde GCR hebben, zozeer zelfs dat bij het eten enorme hoeveelheden voedsel in de dikke darm kunnen worden geduwd. Als wat je gisteren hebt gegeten rijk was aan FODMAP’s, kan dat nu het moment zijn dat het je PDS- symptomen triggert.
Dus in essentie zijn het niet de FODMAP’s in je huidige maaltijd die je naar het toilet doen haasten, maar FODMAP’s in een maaltijd die je enkele uren of een dag eerder hebt genomen.
Conclusie
Als je buikklachten onmiddellijk na het eten van een maaltijd worden getriggerd, is het onwaarschijnlijk dat het te wijten is aan FODMAP-fermentatie. FODMAP-fermentatie duurt ongeveer 2-8 uur om symptomen te veroorzaken. Als je echter PDS hebt, kan je een versnelde GCR hebben. In dat geval kunnen FODMAP’s wel onmiddellijk symptomen veroorzaken.
Meer info of begeleiding nodig? Neem dan zeker contact op met een allergiediëtiste in je buurt!
