Dat baby’s na hun maaltijd even rechtop gehouden worden tot ze een boertje gelaten hebben, is een zeer algemeen gebruik. Bij sommige baby’s komt er effectief alleen een beetje lucht naar buiten, bij anderen komt er standaard een kleine of grote hoeveelheid van de geconsumeerde voeding mee terug. Voor veel jonge ouders vormt dit een bron van zorgen. Wat is normaal, wat is afwijkend en wanneer moet je je echt zorgen maken?
In dit artikel hebben we het over FPIES, Food Protein-Induced Enterocollitis Syndrome, een allergische reactie die niet kan vastgesteld worden door middel van traditionele allergietesten
zoals huidpriktesten of bloedtesten.
FPIES komt doorgaans voor bij baby’s van
enkele dagen tot 1 jaar oud. Soms
wordt het ook vastgesteld bij oudere
kinderen en uitzonderlijk bij
volwassenen.
Wanneer er sprake is van FPIES, dan is er ook reden om jezelf zorgen te maken. Overgeven, vaak krachtig en zeer grote
hoeveelheden, is een dominant kenmerk van FPIES, maar daarnaast kan ook (ernstige) diarree, vaak met bloed in
de stoelgang, lethargie, uitdroging, shock, groeiachterstand en oedeemvorming
ter hoogte van de ogen en het gezicht voorkomen.
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen acute FPIES, gekenmerkt door herhaaldelijk braken, bleek, ziek en slaperig zijn, 1 tot 4 uur na de maaltijd, gevolgd door een waterige diarree, en chronische FPIES, waarbij het hevig braken en de diarree, soms met bloed, langdurig aanwezig blijven en soms gepaard gaan met uitdroging en metabole acidose (een ernstige verzuring van het bloed, die kan leiden tot shock en coma). Chronische FPIES doet zich doorgaans voor wanneer het uitlokkend voedsel onderdeel is van de dagelijkse voeding. Typische kenmerken van andere allergische reacties zoals huidreacties en ademhalingsproblemen komen doorgaans niet voor. Bovendien doet de reactie zich bij een traditionele allergie voor tussen enkele minuten tot een uur nadat het voedsel geconsumeerd wordt, terwijl bij FPIES de reactie vertraagd verloopt en ten vroegste 1 uur, maar eerder 2 tot 4 uur na de maaltijd pas optreedt. Bij acute FPIES is er mogelijk ook verwarring met een gewone maag-darm ontsteking, met dat verschil dat bij een acute FPIES de klachten verdwijnen enkele uren na de maaltijd, terwijl een traditionele maag-darmontsteking gewoonlijk enkele dagen duurt. Verder is er soms verwarring met de klachten die zich voordoen bij een Rota-virus.
Het moment waarop de klachten vastgesteld worden varieert.
Soms gaat het over zeer jonge baby’s
die reageren op borstvoeding (minder vaak) of flesvoeding (vaker). Soms
verdwijnen de klachten na omschakeling naar hypo-allergene voeding, maar in 20%
van de gevallen , is de overschakeling op een elementaire zuigelingenvoeding op
basis van aminozuren nodig. Tijdens de eerste levensmaanden zijn koemelk- en sojaeiwitten immers de
belangrijkste uitlokkende voedingsmiddelen.
Soms wordt FPIES voor het eerst vastgesteld bij de introductie van vaste
voeding. Op dat moment zijn rijst en
haver de meest voorkomende triggers, maar ook gerst, gevogelte, erwten,
groene bonen, zoete aardappelen, pompoen en vis zijn vaak uitlokkende
voedingsmiddelen. Maar in principe kan
er op gelijk welk voedingseiwit gereageerd worden.
Het gebeurt ook dat FPIES vastgesteld wordt op volwassen leeftijd. Dit zijn echter de uitzonderingen die de regel
bevestigen. Uitlokkende voedingsmiddelen zijn dan gewoonlijk garnalen, weekdieren of eieren.
Het goede nieuws is dat wanneer FPIES vastgesteld wordt bij jonge kinderen, dit gewoonlijk van voorbijgaande aard is. Tussen de leeftijd van 3 en 5 jaar zijn ze de FPIES gewoonlijk ontgroeid, al gebeurt het ook soms dat ze het pas ontgroeien tijdens hun jeugd of op jongvolwassen leeftijd.
Aangezien de diagnose van FPIES niet kan gesteld worden door een huidpriktest of een bloedonderzoek, vertrekt men gewoonlijk, nadat andere mogelijke oorzaken uitgesloten zijn, van een voedingsdagboek en een gerichte vragenlijst. Wanneer het verdachte voedingsmiddel geïdentificeerd wordt, volgt er een eliminatiedieet. Indien de klachten verdwijnen met een eliminatiedieet, volgt er gewoonlijk een voedselprovocatie test in een medische omgeving. Bij de voedselprovocatie moeten de klachten terugkomen. Het is de bedoeling dat een dergelijke voedselprovocatietest af en toe herhaald wordt, gezien de grote kans op uitgroei.
Begeleiding door een diëtist is meestal nodig bij FPIES, enerzijds bij het vaststellen van de aandoening en het zoeken naar de oorzaak op basis van het voedingsdagboek, maar ook na vaststelling van de aandoening, bij het aanpassen van de voeding naar een volwaardige voeding zonder het uitlokkende voedingsmiddel. Bij vragen rond dit onderwerp kan je dan ook steeds een afspraak maken met je allergiediëtist.
